Socioloog Stefaan Demarest kwam in 1996 terecht bij Sciensano en is er blijven hangen. Vandaag staat hij aan het hoofd van het Health Surveys Team. Drie jaar geleden doctoreerde hij in de medische wetenschappen. Hij combineert zijn veeleisende job met een partner en drie kinderen. En alsof er nog niet genoeg op zijn bord ligt, volgt hij momenteel nog een koksopleiding bij PIVA.

Wetenschapper pur sang

In 1986 stak Stefaan een master in de politieke en sociale wetenschappen op zak. Tien jaar later ging hij aan de slag bij Sciensano, waar hij vandaag het Health Surveys Team leidt. “Ik heb eerst gewerkt in het domein van de arbeidssociologie, in het verlengde van mijn studies. Bij Sciensano ben ik begonnen vlak voor de eerste Gezondheidsenquête werd gelanceerd. Een drietal jaar geleden ben ik gedoctoreerd in de medische wetenschappen. Verder geef ik ook les in onderzoeksmethodologie.”

Waar haalt hij als wetenschapper de meeste voldoening uit? “Dat ik mij constant kan en mag ontwikkelen, is echt een privilege. Je moet natuurlijk ook enthousiast zijn en interesse hebben in je onderzoeksdomein. Dat zijn de absolute basisvoorwaarden.”

Van wit blad naar cijfers die kloppen

Van wetenschappers wordt verwacht dat ze nieuwsgierig, kritisch en analytisch zijn. En bovenal: alles in vraag stellen.

“Wetenschap vertrekt per definitie van onzekerheid. Je stelt vragen, formuleert hypotheses. Je moet objectief en accuraat te werk gaan, alles kunnen staven met data en bevestiging zoeken bij collega-wetenschappers. Dat is niet evident, want je vertrekt tenslotte van een wit blad. Maar dat voortdurende zoeken en dingen uitvlooien, maakt het net interessant. Wetenschap verveelt nooit.”

Band met YAR Vlaanderen

Stefaan leerde Koen meer dan 20 jaar geleden kennen omdat hun kinderen op dezelfde school zaten. “Zijn enthousiasme over YAR was aanstekelijk. Mijn vrouw Peggy is een aantal jaar geleden zelf als vrijwillige coach in het programma gestapt. Ook zij was heel bevlogen over haar deelname.”

Op een gegeven moment vroeg directeur Koen Froberg hem om het onderzoeksrapport over de effectiviteit van de YAR-programma’s na te lezen. “Zo ben ik erin gerold om te helpen bij de analyses en om bij te sturen waar nodig.”

Verantwoordelijkheid en engagement

Wat spreekt hem het meest aan in YAR Vlaanderen? “Vooral dat men jongeren wijst op hun eigen verantwoordelijkheid om hun leven weer in handen te krijgen. Het is geen ‘klassieke’ hulpverlening, maar een methode die draait rond verantwoordelijkheidszin en engagement.”

Ook de keuze om met vrijwillige coaches te werken, vindt hij interessant. “YAR opereert niet in een vacuüm. De organisatie en de programma’s zijn verankerd in de samenleving. De jongeren worden intensief begeleid binnen een maatschappelijke context.”

Bewezen resultaat

Als wetenschapper is Stefaan vooral uit op cijfers, op kwantitatieve beoordelingen. Welke resultaten van het onderzoek zijn hem bijgebleven?

“Dat de jongeren die het programma volgen er werkelijk baat bij hebben. Dat is niet zomaar een vermoeden – de vooruitgang vindt zijn neerslag in de cijfers. De verschillende wetenschappelijke instrumenten tonen hetzelfde patroon: ze gaan erop vooruit in verschillende belangrijke levensdomeinen. Ze komen er versterkt uit, zijn mondiger, hebben een beter zicht op de realiteit en de plaats die zij erin innemen.”

Veelzijdige man

Als vader van drie kinderen: is het onderwerp van de studie soms confronterend geweest?

“Als ouder hoop je natuurlijk dat je opvoeding is geslaagd, maar het kan sowieso altijd mislopen. Dat jongeren met problemen kampen, komt voor in de beste families. Het is niet gebonden aan een bepaalde opvoeding of sociale klasse. Dat zie je ook aan het profiel van de YAR-jongeren: ze komen uit totaal verschillende milieus.”

Houdt hij met een veeleisende job en een gezin nog tijd over voor hobby’s?

“Dat is vrij goed te combineren omdat ik drie dagen van thuis uit werk en twee dagen in Brussel. Zo verlies ik al geen tijd in files. Ik volg momenteel nog een koksopleiding bij PIVA. Ik kook heel graag en het is een mooie afwisseling met mijn wetenschappelijk werk.”

Wat wilde je worden als kind?Reeds op jonge leeftijd kon ik sociale onrechtvaardigheid niet uitstaan. Vandaar dat ik actief was in allerlei actiegroepen – tegen kernwapens, tegen oorlog, voor sociale verandering – en dit vrij radicaal. Alhoewel ik absoluut geen spijt hieromtrent heb, maakte ouder worden wel duidelijk dat een samenleving extreem complex in elkaar steekt en dat eenvoudige oplossingen voor (sociale) problemen eigenlijk allesbehalve eenvoudig zijn.
Wat had je zelf graag willen uitvinden?Ik ben dankbaar voor de vele uitvindingen. Tegenwoordig vooral voor de Waze-navigatie. Helpt uitstekend tegen een te hoge bloeddruk.
Welke ambities wil je nog waarmaken?Het onderzoeksdomein waarop ik actief ben – volksgezondheid – is zo boeiend dat ik nog eindeloos zou willen doorgaan met kwantitatief onderzoek.
Welk boek ligt er op je nachtkastje?Mijn moeder is onlangs overleden. Eén van haar helden was Tom Lanoye van wie ze de meeste boeken heeft verslonden. Ik heb onlangs (nogmaals) Het Derde Huwelijk gelezen. Schitterend!
Wat wil je doen als je met pensioen bent?Ik hoop alvast nog lang niet op pensioen te moeten gaan. Als ik mijn PIVA opleiding met succes kan afronden, zou ik graag actief blijven in sociale restaurants.